بنیادهای دموکراسی در کردستان
بنیادهای دموکراسی در کردستان بیش از 5 هزار سال پیش در منطقه کوهستانی زاگرس و نواحی پیرامون آن که سکونت‌گاه کردهاست اقوام لولوبی، کاسی هوریانی و چند طایفه کوچک دیگر ساکن بودند که بدلیل تفاوت زبانی و وقوع نزاعهای متعدد همواره با هم اختلاف داشتند. ((هردوت)) تاریخ‌نویس یونانی در کتاب تاریخ خود از 6 طایفه بوسیان، پاتاکنیان، استروخانیان، اریزانتیان، بودیان نام می‌برد که با اتحاد خود دولت ماد را تشکیل دادند و به تدریج نواحی اطراف خود را نیز به تسخیر درآوردند.
پیش از تأسیس دولت ماد قوم ((گوتی)) که دارای نظام اجتماعی نسبتاً پیشرفته‌ای بودند در این ناحیه سکونت داشتند.در الواح کیکی سومری که قدمت آنها به 3 هزار سال پیش از میلاد مسیح می‌رسد از سرزمین (کاردا) نام برده شده است و به احتمال قوی برگرفته از واژه گوتی می‌باشد. ((پلین)) طبیعی‌دان یونانی قرن اول میلادی نیز از کاردوخی یا کاردونی‌ها نام برده که از قدیم‌الایام در این ناحیه ساکن بوده‌اند، برخی از مورخین بر این عقیده‌اند که گوتی‌ها حاکمان مستبد و بی‌رحمی داشته‌اند ولی منابع موجود خلاف این نظریات است.
پدر خوانده‌های نامهربان و تجزیه‌شدگان کرد
یکی از اندیشمندان بزرگ کرد در دهه‌های پنجاه و شست شمسی، به دلیل پیوند منافع آمریکا با دولتهای مسلط بر کردستان در لیست سیاه آنان قرار گرفته بود. چند روزی بعد از خط خوردن نام و دعوت به انجام سفر به آمریکا و دیدار با دولتمردان آن کشور… البته به سبب جان باختش در یک حادثه‌ی وحشتناک تروریستی موفق بدین کار نشد… در گفتگو با رادیو آمریکا، در پاسخ به سئوال خبرنگار آن رادیو در خصوص تجزیه‌طلبی کردها ضمن توضیحات لازم فرمودند که ((هیچکس نمی‌تواند خود را از کردها ایرانی‌تر بداند و کردها صاحبان اصلی ایران زمین و اصیل‌ترین ایرانیان هستند…)) که بعدها در راستای سیاست خلع سلاح فکری و شعاری اپوزیسیون برون‌مرزی و مصادره گفتمان مرتبط به آنان، این گفته بر زبان آقای خاتمی نامزد ریاست جمهوری و به نام او حکاکی و سنگ نبشته و ثبت‌اش نمودند…
ادامه مطلب ...نقش بدرخان پاشا در بنیانگذاری اجتماع مدنی
* مقدمه:
یکی از خاندانهای بزرگ و تاریخی ملت کرد که با تلاش چندین ساله‌شان ده‌ها افتخار و دست‌آورد ملی را به جای گذاشته‌اند، بدرخانها هستند. بدرخانیان، همچون خاندانی کردپرور و رهبران تفکر ملی کرد و آزادی‌خواه، در شرایط تاریخی نوین، دارای رهبران، سرداران و روشنفکران زیادی بوده‌اند که نمی‌شود در دو برگ نقش کرد پرورانه‌ی آنان را نمایان ساخت. پیداست این امر نیاز به کنکاش و بررسی‌های همه‌جانبه دارد اما آنچه را که ما در اینجا برآنیم تا بدان توجه کنیم، روشن کردن زوایای سالهای رهبری این خاندان و تلاش آنان در راستای مدنی کردن جامعه‌ی کردستان می‌باشد.
* بیوگرافی:
بدرخان پسر عبداله‌خان سال 1808 میلادی در شهر جزیره از نواحی بوتان به دنیا آمد، از آنجا که از خاندان مشهور و قدرتمند در آن دیار بود، پدرش امیر بوتان و رهبر ایل (بوهتی) بود، لذا آغاز عمر و تربیت خانوادگی را در شرایطی مساعد و پیشرفته گذراند. ابتدا جهت یادگیری خواندن و نوشتن به حجره‌ی مسجد بزرگ شهر جزیره فرستاده شد و سپس سوارکاری و هنرهای رزمی آن روزگار را فراگرفت. تا آن زمان که عمر او به 18 سال رسید. در آن برهه و به خواست پدرش جانشین او شد و بعد از رحلت پدر در سال 1821 امیر امارت بوتان شد.
به قدرت رسیدن بدرخان پاشا همزمان شد با مورد هجوم قرار گرفتن کردستان عموماً و ناحیه‌ی بوتان بطور اخص از جانب دو سلطان عثمانی (محمود دوم (1858ـ1839) و عبدالمجید یکم (1839ـ1847) اما در کنار این مسائل بدرخان پاشا یکی از بزرگترین و قدرتمندترین امرای این امارت بود که در فاصله زمانی سالهای (1821ـ1847) از حکومتش، تفکر ملی کرد را در سطح بالایی مطرح کرد و بنیان اجتماعی مدنی در آن روزگار کاری آسان نبود، چرا که بیسوادی و عقب‌افتادگی همچون دو بال سیاه برروی زندگی این ملت سایه افکنده بود. برای اثبات آن واقعیت، شرایط زمان آن روزگار را بررسی و روشن کرده تا از این طریق به عظمت کارهای آن امیر کرد پی‌ببریم.
در آن زمان که نواحی تحت سلطه‌ی دولت عثمانی و نواحی زیادی از کردستان تحت آن شرایط زندگی می‌کردند، پیاده کردن اصول اجتماع مدنی در کردستان اهمیت زیادی برای امیر کرد امارت بوتان پیدا می‌کرد.
اورامان سرزمین شکوه و عرفان
شهر تاریخی اورامان تخت مرکز باستانی دیار اورامان، روستایی است بزرگ در غرب شهرستان سروآباد و محصور میان کوهستانهای بلند کوسالان، تخت و پیر رستم با معماری و بافت ویژه‌ی و تاریخی کهن و آداب و رسوم خاص که هم‌اکنون از لحاظ تقسیمات کشوری مرکز بخش اورامان محسوب می‌گردد.
تاریخ و فرهنگ و مناسبتهای فرهنگی و تاریخی:
اورامان تخت روستایی است با قدمتی طولانی که قدمت آن برابر اسناد تاریخی به بیش از 2500 سال می‌رسد و جزو مناطقی بوده که به دلیل کوهستانی و صعب‌العبور بودن و عدم دسترسی حکومتهای مرکزی در گذشته‌های دور خود دارای حکومتهای محلی بوده و در اسناد تاریخی آمده است که حتی قبل از اسلام نیز اداره‌ی اورامان براساس شورا و تعیین افراد شایسته تحت عنوان (ژیوله) به معنای نخبگان و عاقلان بوده است. مراسمات خاص تاریخی، فرهنگی و مذهبی در اورامان که هرساله برگزار می‌شوند هرکدام نماد و آئینه‌ی تمام نمای زوایای از فرهنگ و تاریخ این منطقه است ازجمله جشن زمستانی مرسوم به (زمساون پیر شالیار).
ادامه مطلب ...ناگفته هائی از تاریخ جوانرود
آنچه پیش روست مختصری ازتاریخ معاصر جوانرودی ها دریک قرن اخیر،که به صورت ناگفته ها ویا ابهام گوی هایی درتاریخ مستند است . از ناگفته هایی سخن به میان می آید که درتاریخ معاصر ایران وکردستان مهم ودرخور توجه است . ازجمله نقش ورفتار جوانرودی ها دروقایع : مشروطه ، سلطنت رضا شاه وجنگ جهانی دوم ، جمهوری کردستان درمهاباد ،حمایت از جبهه ملی برای ملی کردن صنعت نفت ، حمایت ازکابینه دکتر محمد مصدق ، پیوستن به بارزانی ها وده سال مبارزه برای احقاق حقوق ملت کرُد . تاریخچه مختصری ازجوانرود : جوانرود (( قلای جوانرو )) بنا به روایت تاریخ نامش برگرفته از قلعه های حکومتی متعددی است که در این منطقه در چند قرن اخیرتوسط حکومت ها بنا نهاده شد ه است . آثار وشواهد مکتوب بدست آمده درمنطقه تاریخ وقدمت جوانرود ونامش را به بیش از350 سال می رسانند. همچنین حمدالله مستوفی درکتاب خویش ازاین منطقه با نام الانی یاد می کند. حدودات جوانرود از شمال به اورامان لهون وپاوه ، جنوب به سرپل ذهاب ، مشرق به کرمانشاه وازمغرب متصل به خاک عراق است . حکومت جوانرود که جزء بلوک هجده گانه سنندج است بیشتر در دست والیان اردلانی بوده اما حاکمان اصلی جوانرود که مشروعیت خود را از عامه مردم می گرفتن کسی جزء سید احمد بیگ جاف وفرزندان وی نبوده است. رستم بیگ وکیل بنا بر وصیت پدر ((سید احمدبیگ)) ونظر ریش سفیدان مسئولیت رهبری ایل را برعهده می گیرد. بعدازایشان اولاد ارشد وی به این مقام می رسیدند . این یاسای ایلی با فوت محمد بیگ وکیل درسال 1363 ه.ش به پایان رسید . ایل غالب در جوانرود همواره جاف ها ،به سرکردگی بیگ زادگان جوانرودی بوده اند. و برگ برگ تاریخ این منطقه را رقم زده ، در واقع تاریخ این منطقه چیزی جز مبارزات این ایل نیست .
واما ناگفته ها : سید احمد بیگ اولین حاکم جاف جوانرود بود که رهبری جوانرودی ها را از دوآب پاوه تا مرز روانسر وسرحدادکوه بَمُو وحتی قسمتی از شهرزور عراق را برعهده گرفت .
ادامه مطلب ...