یُـــد

یک عنصر اساسی برای بقای انسان است که روزانه به مقدار بسیار کم مورد نیاز است ، میزان ید لازم در طول دروه زندگی در حد یک قاشق چایخوری است . .......................  

نیاز بدن در شرایط فیزیولوژیک خاص نظیر دوران بارداری ، شیردهی و بلوغ بالا می‌رود ، بدلیل تکامل سریع مغز در دوران جنینی اثرات کمبود ید در این زمان شدیدتر خواهد بود .

کمبود ید از طریق ایجاد اختلال در رشد و تکامل مغز ، میلیونها نفر از ساکنین کره زمین را در معرض خطر قرارداده است .

گواتر حداقل اختلالی است که در اثر کمبود ید بوجود می‌آید و علاوه بر گواتر کمبود ید عوارض گسترده‌ای را شامل عقب ماندگی جسمی و ذهنی ، اختلالات عصبی و روانی ، مرده‌زایی ، افت آموزش پذیری ، ناتوانی در کسب مهارتهای پیچیده ، لوچی چشم و کرولالی را در مناطقی که کمبود ید شدید است به جامعه تحمیل می‌کند . اکثر اختلالاتی که در اثر کمبود ید بوجود می‌آیند دائمی و غیر قابل برگشت هستند .

براساس آخرین گزارش سازمان جهانی بهداشت در سال 2001 میلادی حدود 000،000،600، 1 ( یک میلیارد و ششصد میلیون ) نفر از جمعیت جهان در بیش از 130 کشور در معرض خطر اختلالات ناشی از کمبود ید قرار دارند. مطالعات محققین در دهه‌های گذشته خصوصاً ؛ تحقیق ملی سالهای 1368 ـ 1362 نشان داد که حدود 20 میلیون نفر از مردم کشور ما در معرض خطر کمبود ید قراردارند و عوارض شدید کمبود ید از جمله عقب ماندگی رشد ، اختلال در شنوایی و کاهش ضریب هوشی نیز در کودکان ساکن در نواحی کوهستانی مشاهده گردید.

نتایج این مطالعات سبب شد که در سال 1368 کمیته کشوری پیشگیری از اختلال ناشی از کمبود ید در معاونت بهداشتی وزارت بهداشت تشکیل گردد و برنامه‌‌های اجرایی برای حل این مشکل بهداشت تدوین گردید. این کمیته تهیه و توزیع نمک یددار در سطح عمومی جامعه و تزریق آمپول ید روغنی در مناطق هیپرآندمیک کشور را بعنوان استراتژی اصلی مبارزه با این اختلالات انتخاب نموده از آنجایی که ید رسانی از طریق همگانی کردن مصرف نمک یددار ، ساده‌ترین ، مطمئن‌ترین و بهترین روش پیشگیری و کنترل این اختلالات بوده و در بسیاری از کشورهای جهان این روش بکار رفته است ؛ لذا تلاش برای یددار کردن نمکهای مصرفی وزارت بهداشت آغاز گردید.

در اجلاس منطقه‌ای مشترک که در ماه آوریل سال 2000 میلادی در زمینه ارتقای وضعیت نمک یددار توسط سازمان جهانی بهداشت ، یونیسف ، مرکز ریز مغذیهای کانادا و انجمن تولیدکنندگان نمک یددار منطقه در دبی برگزار شد اعلام گردید که جمهوری اسلامی ایران و تونس دو کشوری هستند که اختلالات ناشی از کمبود ید را تحت کنترل قرار داده‌اند.

شواهد حاکی از بازگشت اختلالات ناشی از کمبود ید در برخی کشورهایی که در گذشته موفق به اصلاح کمبود ید گردیده‌اند وجود دارد . حذف دائمی این اختلالات مستلزم تداوم برنامه‌های کنترل و مبارزه با کمبود ید از طریق پایش مستمر فعالیتهای اجایی دریافت بازخوردها و تصحیح مشکلات احتمالی می‌باشد %