چند پیشنهاد برای پرورش خلّاقیت ( راههای عملی ) ...............................
1 ـ هر چه محیط منزل و مدرسه غنیتر باشد ، دامنهی احساس و عاطفه کودک برای رشد خلاق کلامی آمادهتر میشود .
2 ـ صداهای گوناگون را برای کودک از طریق ضبط صوت و یا فیلم ویدیویی پخش کنیم ، در هنگام پخش صداها ، کودک را تشویق و ترغیب به شنیدن و واکنش کنیم .
3 ـ در ارتباط کلامی خلاق بایستی پاسخهای کودک را نسبت به محرکهای پیرامونی جدی گرفته و به صورتی مناسب و منطقی به آنها واکنش تقویت کننده و تشویقی داشته باشیم .
4 ـ نگران نباشید کودک لالایی یا قصههای شما را خوب نمیفهمد ، شما تلاش کنید هر چه بیشتر و بااحساستر ، لالایی و قصههای شیرین را برای کودک بازگو کنید .
5 ـ در دورههای اولیه کودکی ، با کودک آرام ، قاعدهمند ، شیرین و براساس سطح زبان کودکی صحبت کنید هر چه سازمان ذهنی کودک از نظم بیشتر و آرامش بالاتری برخوردار باشد ، احتمال خلاق شدن و آفرینشگری کلامی او بیشتر خواهد بود البته نبایستی قاعدهها و دستور زبان را به کودک تحمیل کنیم . بگذارید او راحت از واژههای خود استفاده کند ولی ضرورتی ندارد شما کلمات و جملات شکسته او را تکرار کند .
6 ـ جملات غلط و ناسالم آنها را مستقیماً تصحیح نکنیم و همیشه به صورت غیرمستقیم اشتباهات آنها را برطرف کنیم .
7 ـ نام قصه ، سرانجام قصه و قضاوت پیرامون قصه را به کودک واگذار کنید . وقتی کودک میبایستی برای یک قصه اسم پیدا کند ، اکتشافات و کنجکاوی او در شنیدن افزایش پیدا میکند . بنابراین کنجکاوانه و اکتشافی شنیدن و گوش دادن کودک خلاق میگردد . خلاقیتی عمیق ، همهجانبه و پایدار .
8 ـ واژههای تازه برای کودکان بگویید و از واژههای تازه و شیرین کودکان استقبال کرده و به آنها گوش دهید . هر چه لطیفتر و تمثیلیتر به کودکان مطالب خودمانی را انتقال دهیم ، ذهن آنها ردیابی و کنجکاوی بیشتری از خود نشان خواهد داد .
9 ـ با احساس و سرشار از لطف و شوق با کودکان گفتگو کنید و در هنگام گفتن یک واژه ، یک کلمه و یا یک جمله شوق و شور خود را ابراز کنید ، در حقیقت همیشه فرصت مکالمه لذتبخش و همراه شادمانی را به کودک بدهید کودکی که والدین و اطرافیان او همیشه در انتظار سخنان و گفتههای شیرین او هستند با خوشحالی و شادابی بیشتری جملهسازی و پردازش کلامی میکند . در نظر داشته باشید که انتظار سخن گفتن و بیان شیرین کودکان زمینهای قوی و مؤثر برای پرورش خلاقیت کلامی آنها میباشد .
10 ـ نوار قصه ، کتاب قصه ، قصهگویی والدین ، نمایش عروسکی ، شعر و لالایی فرصتهایی مناسب و مفید در جهت تقویت خلاقیت کلامی هستند . هر چه محیط خانواده ، محیط مدرسه و محیط اجتماعی فرد از این جهات غنیتر باشد بیشتر میتوانیم خلاقیت و نوآوری کودکان را پرورش دهیم .
11 ـ وقتی میبینید فراگیر یا فرزند شما عادتی و تکراری صحبت میکند او را تشویق کنید از عبارات ، واژهها و حرفهای نو و تازهای برای بیان احساس ، اندیشه و عواطف خود استفاده کند . عادت و تکرار کلامی یکی از موانع پرورش خلاقیت میباشد . پس بایستی ذهن کودکان را به نوگرایی و نوپردازی کلامی آشنا کنیم و آنها را در این مسیر تشویق نمائیم .
12 ـ تصویرسازی ذهنی یکی از روشهای پرورش خلاقیت است . به فرزندان بیاموزید که پیرامون موضوع و یا پدیدههای قابل توجه تصویرسازی ذهنی کنند البته میتوانیم با راهنمایی کلامی آنها را در تصویرسازی ذهنی کمک کنیم به دستورالعمل زیر که پس از بسته شدن چشم کودکان و آرامش عضلانی و تنظیم ریتم تنفس به آنها گفته میشود توجه کنید :
تصویر یک دشت پر از گل را با پروانههای قشنگ در ذهن خود تجسم کنید . شما هم در آن دشت قشنگ ، قرار دارید . یکی از عزیزترین کسانیکه شما او را خیلی دوست دارید در کنار شما ایستاده است . آرام و ملایم به این فکر کنید که چگونه میتوان از این محیط سبز ، دلپذیر و قشنگ لذت بیشتری ببرید . صدای پرندگان به قشنگی محیط میافزاید . بوی سبزهها ذهن را شاد میکند ، بادی ملایم صورت آدمی را نوازش میدهد . مثل اینکه آدم در رؤیاها باشد صدای رودخانهای مثل موسیقی آرام نواخته میشود حال شما بگویید در این محیط سبز و قشنگ چه میبینید چه احساسی دارید و دوست داشتید چه کار کنید ؟
13 ـ معانی و سمبلهای کلامی به ذهن کمک میکند تا انتزاعیتر فکر کند . ما میتوانیم ضربالمثلها را برای کودکان بیان کنیم و از آنها بخواهیم معانی آنها را برای ما تشریح کنند . درک روابط منطقی و دریافتن معانی ضربالمثلها به فرد کمک میکند تا دیدی روشن و معنایی تازه را از گفتهها و بیان به دست آورد . به همین دلیل اگر کسی قصد دارد فرزند و یا شاگرد خودش را از نظر ذهنی توسعه بخشد و ذهن او را فعالتر نماید میتواند در یافتن و معنی کردن ضربالمثلها به او کمک کند .
14 ـ تازهگویی ، نوآفرینی و خلاق بودن بزرگترها و والدین روشی است مؤثر و الگویی در جهت پرورش خلاقیت کودکان . زیرا کودکان هر چه الگوهای خلاق و نوآور بیشتری را ببینند بهتر میتوانند خود را برای خلاقیت . نوآوری و نواندیشی آماده کنند .
15 ـ آرامش داشتن و آموزش آرامش یک روش در پرورش خلاقیت است . بنابراین آرامش را در کلام و رفتار به کودک خود آموزش دهیم و سعی کنیم او یاد بگیرد که با آرامش سخنسازی کردن چقدر لذتبخشتر است .