توحید ( مخصوص داوطلبان گزینش « استخدامی »)

تعریف توحید:

توحید در فرهنگ اسلامی ، معنای بلند و گسترده ای دارد:

توحید یعنی : ایمان به یگانگی خداوند.
توحید یعنی : نفی هوس ها. کسی که هوا پرست است ، از مدار توحید خارج است.
توحید: یعنی خطّ بطلان کشیدن بر تمام افکار التقاطی و ردّ تمام ایسم ها و مکتب هایی که از مغزهای بشری برخاسته است.
توحید یعنی : قطع تمام روابطی که سبب سلطه وسرپرستی بیگانگان است.
توحید یعنی : نفی فرمان کسی که دستورش با دستور خدا هماهنگ نباشد.
توحید یعنی : قبول رهبری کسانی که خدا رهبری آنان را امضا کرده است.
توحید یعنی : نق نزدن به دستورات خدا، تسلیم بودن وبندگی در پیشگاه او.
توحید یعنی : سرکوبی بت های درونی و بیرونی ، بت عنوان ، بت مدرک ، بت مقام ، بت مال ، تا هیچ یک از آنها ما را از مدار حقّ و پیروی از راه حقّ باز ندارد.
توحید یعنی : آنچه  مرا  به  قیام وا می دارد  خدا  باشد  و آنچه مرا  به  سکوت فرا  می خواند رضای خدا باشد.

راه های خداشناسی:

الف) خداشناسی از راه نظم و هماهنگی :

بهترین و ساده ترین دلیل توحید، نظم و هماهنگی عجیبی است که بر موجودات جهان حاکم است. آیات قرآن نیز همواره ما را به شناخت شگفتی های طبیعت و تفکّر و تامّل در آیات عظمت خداوند دعوت کرده است .

برای همه قابل فهم است که وجود نظم میان اجزای یک ساختمان ، مقاله های یک کتاب وسطرهای یک نامه بهترین دلیل بر یکی بودن سازنده ونویسنده آن است. اگر سه نفر نقّاش در کنار هم مشغول کشیدن تصویر یک خروس شوند، یکی سر خروس ، دیگری شکم آن و سوّمی پایش را بکشد، بعد ما این سه ورقه را از سه نقّاش بگیریم و به هم پیوند دهیم ، هرگز نقش سر و شکم و پا که از سه نقّاش است با یکدیگر هماهنگ نخواهد بود.

شما هنگامی می توانید نفس بکشید که برگ درختان مسئولیّت خود را انجام دهند و آب اقیانوس ها تمیز باشد; تمیز بودن آب اقیانوس ها به پاکسازی آنها از مردارهای دریایی بستگی دارد و این نهنگ ها هستند که در دریا این مسئولیّت مهم را انجام  می دهند، پس در نفس کشیدن ما برگ ها ، نهنگ ها و... مشارکت دارند.

در نظام هستی ، ضعف ها با قدرت ها، حمله ها با دفاعها وخشونت ها با عاطفه ها چنان به هم آمیخته اند که انسان را مبهوت می کند و در مجموع، نظام هماهنگی را به وجود آورده است.

 آیا تاکنون اندیشیده اید که :

 چگونه ضعف نوزاد با قدرت و حمایت والدین او جبران می شود!؟ چگونه پرتاب سنگ های بزرگ آسمانی با استقامت فضای ضخیمی که در اطراف زمین است جبران و مشتعل می شود؟ چگونه خشونت و قاطعیّت مرد با مهر و عاطفه زن که با هم زندگی می کنند و یکدیگر را تعدیل می کنند هماهنگ است ؟ شما دادوستدهای قهری و طبیعی را که در آفرینش نهفته است ، مطالعه کنید تا دریابید که چگونه تناسب و هماهنگی دقیقی در آنها به چشم می خورد. اگر زمین سفت وسخت بود، برای کشاورزی وحفر چاه وساختمان سازی و برای دفن اموات وموادّ زاید چه می کردیم ؟ اگر سست وشل بود، چه می کردیم !؟

پس وقتی ما ارتباط بین اجزا هستی را می بینیم ودرک می کنیم پی به خالق آن می بریم.

ب ) خداشناسی از راه نشانه ها:

قرآن در آیات بسیاری عبارت ((و من آیاته )) را تکرار می کند. تا بدین وسیله به ما اعلام نماید که این همه نظم و هماهنگی ، هرگز نمی تواند تصادفی به وجود آید.

 اکنون به ذکر برخی از نشانه های الهی در طبیعت و در وجود خود می پردازیم. بدیهی است که این نشانه ها ما را به وجود خداوند متعال رهنمون می گردد. (سنریهم ایاتنا فی الافاق و فی انفسهم حتی یتبین لهم انّه الحقّ) (فصلت/53)

1- نشانه های خدا در طبیعت:

آیا هیچ گاه در مورد کوه ها فکر کرده ایم ؟ کوه ها، آب برف و باران را در خود ذخیره می کنند، زلزله را مهار   می نمایند، طوفان های تند را مهار می کنند. کوه در لطافت هوا نقش دارد، سنگش برای ساختمان و معادنش برای رفع نیازهای بشر استفاده می شود. خورشید به زمین نور می رساند و اقیانوس بخار آب را به بالامی فرستد، سپس جاذبه زمین آن را پائین می کشد و باران می بارد. ریشه درختان ، موادّ غذایی را جذب نموده ، به برگ ها می رساند، برگ نیز نور خورشید را جذب نموده ، به ریشه می رساند. آیا این هماهنگی ها دلیلی بر حکومت یک قدرت        بی نهایت و مدبّر نیست ؟

2- نشانه های خدا در آفرینش حیوانات:

بین کف پای شتر و صحراهای پر از ریگ و خار که شتر در آن جا زندگی می کند، تناسب وجود دارد. از آنجا که شتر حیوان باربری است ، دارای گردنی بلند و قوی است که همانند یک اهرم عمل می کند. اردک نیز چون         می خواهد در آب شنا کند، پر و بالش چرب است تا آب به پوست بدنش نرسد.

3-  نشانه های خدا در وجود انسان :

درخصوص( چشم ) قرآن می فرماید: (الم نجعل له عینین ) (بلد/8) آیا ما دو چشم به انسان ندادیم ؟ اگر در ساختمان چشم خود دقّت کنید، به این نتیجه می رسید که حتّی پیشرفته ترین دوربین ها با آن قابل مقایسه نیست . دوربین های پیشرفته سنگین هستند و چشم بسیار سبک . دوربین ها مرتّب باید فیلمشان تعویض شود و چشم نیازی به تعویض فیلم ندارد. دوربین ها باید تنظیم شوند و چشم به صورت خودکار تنظیم می گردد. خداوند برای چشم شش نوع وسیله حفاظت قرار داده است ، محافظی در داخل چشم به نام اشک ، از آنجا که چشم از پیه ، ساخته شده و نگهداری پیه با آب شور ممکن است ، اشک چشم نیز شور است . محافظ دیگر مژه است ، محافظ سوّم پلک ها هستند. محافظ چهارم ابروها و محافظ پنجم خطوط پیشانی است که از ورود عرق به چشم جلوگیری می کند. آخرین محافظ، بینی و استخوان های اطراف چشم هستند که چشم را در درون خود چون صدفی قرار داده ، از آن حفاظت می کنند. چگونه ساختمان دستگاه عکس برداری چشم با نور هماهنگ است و عدسی چشم در برابر نور بیشتر به طور خودکار، تنگ و در نور کمتر باز می شود و پلک ها و ابروهای سیاه و زیبا نور را تعدیل می کند و به دستگاه        می رساند؟ چگونه چشم با آب شور و دهان با آب شیرین مخلوط و مزه آب ها با ساختمان دهان و چشم تطبیق     می کند. زبان . عضو کوچکی که وظایف بزرگی به عهده دارد. هم در چشیدن مزه و طعم غذا و هم در بلعیدن آن ، انسان را کمک می کند و بالاتر از همه نقش آن در سخن گفتن است که با گردش دقیق خود، حروف و صداهای مختلف را ایجاد کرده و با سرعت مناسب ، کلمات و جملات را ادا می کند. لب ها. قرآن می فرماید: ای انسان ! ما به تو یک جفت لب دادیم . بین دو لب ، دهان قرار دارد و ما انسان ها از طریق دهان می مکیم ، می آشامیم و        می خوریم . نفس می کشیم ، گازگربنیک خارج می کنیم و حرف    می زنیم . راستی اگر طرّاحی این همه کار با کارشناسان ما بود چه می کردند!؟ شاید سر ما را پر از سوراخ و دودکش می کردند تا بتوانیم کارهای مذکور را انجام دهیم ! بینی . بینی در یک نفس کشیدن سه کار می کند; غبار هوا را می گیرد، هوای سرد را گرم هوای خشک را مرطوب می کند، در غیر این صورت ریه آزرده می گردید. گوش . هماهنگی موجود بین گوش و امواج نشانگر آن است که خالق گوش و امواج یکی است . چین وچروک گوش ما را در شناخت جهت صدا یاری می دهد. شیر مادر. خالق کودک و خالق شیر در سینه مادر یکی است ، چون به تناسب پیدا شدن نوزاد شیر هم در پستان مادر به وجود می آید. جایگاه و منبع شیر، روی سینه مادر و زیر دو چشم مادر قرار دارد. نوزاد با دو دست مادر، حمایت    می شود، کودک بر روی قلب مادر قرار می گیرد و با آهنگ قلب مادر که مدّتی نیز در رحم او با آن مانوس بوده ، شیر می مکد. شیر مادر از تولید به مصرف است ، بدون هیچ گونه سر شیشه و قیف و صافی ، استفاده می شود، به گرم کردن و سرد کردن نیاز ندارد و تمام ویتامین های مورد نیاز کودک در آن ذخیره شده است. و بالاخره ، چنانچه در بدن انسان فقط استخوان رشد می کرد، ولی عضلات رشد نمی کردند، چه پیش می آمد. اگر سر انسان بزرگ   می شد ولی گردن او رشد نمی کرد چه می شد!؟ اگر چانه ثابت بود و سر متحرک ، آیا غذا خوردن و صحبت کردن براحتی الان میسّر بود؟ اگر آب دهان زیاد تولید می شد، مرتّب چکّه می کرد و اگر تولید آن کم می شد، به تامین آب دهان نیاز داشتیم. آری ، هستی و نظم حاکم بر آن نشانه روشنی بر وجود خدا و یکتایی اوست . البتّه همان گونه که تفکّر در هستی و عجایب خلقت خویش ، هر انسان با انصافی را به وجود خدا رهنمون می گردد، ذکر و یاد نعمت های بی شمار الهی نیز انسان را عاشق خدا می کند و این سخن خداست به حضرت موسی (ع) که فرمود: مردم را عاشق من کن ، موسی (ع) پرسید: چگونه ؟ فرمود: نعمت های مرا برای آنها بازگو کن. گاهی نبودن برخی نعمت ها نعمتی به حساب می آید، مثلا اگر نوزاد از نعمت عقل برخوردار بود، هنگامی که مادر برای نظافت او قنداقه اش را باز می کرد، نوزاد خجالت می کشید. گاهی تلخی ها عامل رشد وهوشیاری است ، بعضی اوقات ، داغشدن زیرپای انسان موجب می گردد که او حرکت کند و الاّ سر جای خود می ماند. البتّه علم ما نسبت به جهل ما همچون قطره ای در دریاست ، زیرا در جهان میلیون ها اسرار شگفت وجود دارد که هنوز علم انسان به آنها نرسیده و حقایق آن راکشف نکرده است. روزی جوانی که با خواندن چند کلمه درس مغرور شده بود، به من گفت : چرا نماز صبح دو رکعت است ؟ گفتم : نمی دانم ، حتما دلیلی دارد ولی لازم نیست دلیل تمام دستورات خدا برای ما آن هم همین امروز روشن باشد. اساسا گاهی دستور فقط جنبه تعبّدی و اطاعت دارد و برای این است که ما تسلیم حقّ باشیم . مثلا قرآن می فرماید: ماموران جهنّم نوزده نفرند، سپس می فرماید: انتخاب این عدد تنها برای آن است که ببینیم چه کسی اعتراض می کند که چرا لااقل بیست نفر نیستند. (مدثر/30) یا در جای دیگر قرآن  می خوانیم : قبله مسلمانان عوض شد تا ببینیم چه افرادی در جابه جا شدن قبله دنباله رو پیامبرند و چه کسانی بهانه جویی می کنند و نق می زنند. (و ما جعلنا القبلة الّتی کنت علیها الاّ لنعلم من یتّبع الرّسول ممن ینقلب علی عقبیه ) (بقره/143)

مگر در قرآن نیامده که فرمان ذبح اسماعیل به پدرش حضرت ابراهیم داده شد،تا ببینیم که در راه ما چقدر فداکاری می کند؟(صافات/105) سپس به آن جوان گفتم: همان گونه که در عالم مادّه یک سری فورمول هایی است که اگر در آنها دقّت نشود، نتیجه مطلوب گرفته نمی شود، در عالم معنویّات نیز ممکن است برای رشد وسعادت ابدی ما فرمول هایی وجود داشته باشد که اگر آنها را مراعات نکنیم به نتیجه نمی رسیم. اگر به شما گفتند: در فاصله صد قدمی گنج است ، شما اگر صد وده قدم بروید، هر چه هم زمین را بشکافید چیزی پیدا نمی کنید، باید مراعات همان مقدار بشود که به ما دستور داده شده است. در شماره گیری تلفن ، اگر یک شماره کم و زیاد شود، با آن محلّ یا شهری که منظور شماست تماس برقرار نمی شود. کلید در منزل ، یا سویچ ماشین ، اگر یک دندانه آن کم و زیاد یا ناقص باشد، در باز نمی شود و ماشین روشن نمی گردد. ما نیز جز از راه تسلیم در برابر وحی ، نمی توانیم به همه کمالات برسیم.

ج) جبران کمبودها در آفرینش:

یکی از راه های خداشناسی، دقّت در این مطلب است که خداوند چگونه کمبودها را جبران می کند. مثلا وقتی که بدن انسان زخم می شود و خون از آن خارج     می گردد، خداوند بدن را به گونه ای آفریده که با خوردن آب و غذا، خون سازی می کند، استخوان شکسته را ترمیم و بدن ضعیف شده در اثر بیماری را تقویت    می نماید. باران  آلودگی ها وگرد وغبارها را می زداید وهوا را با صفا ولطیف    می سازد. آب های آلوده وکثیف به زمین فرو می رود وخاک همانند اسیدی که پشم را می سوزاند، میکروب ها را از بین می برد ومجدّدا از زمین آب زلال             می جوشد. برگ درختان ، اکسیژن مصرف شده توسّط انسان ها وحیوانات را جایگزین می کند. ضعف کودک ، با حمایت و محبّت مادر جبران می شود. مصیبت ها با فراموشی ، سبک و قابل تحمّل می شود.

د) خداشناسی از راه فرض خلاف :

یکی دیگر از راه های خداشناسی که در قرآن یافت می شود، فرض خلاف است . بدین معنا که ما در اطراف خود با واقعیّت های زیادی مواجه هستیم ، اکنون زمان و مکانی را تصور کنیم که این واقعیّت ها وجود نداشته باشد، در آن صورت چه چیزی اتفاق می افتد و ما باید چه کنیم ؟ حرکت زمین ، به گونه ای تنظیم شده است که شب و روز را به وجود می آورد، حال زمانی را تصوّر کنید که همیشه شب باشد. در چنین وضعیّتی ما چه می کردیم ؟ (ان جعل اللّه علیکم اللیل سرمدا) (قصص/71) هم اکنون زمین در زیر پای انسان مانند گهواره ای آرام است ، (والارض فرشناها فنعم الماهدون ) (ذاریات/49) فرض کنید اگر با شدّت در حال حرکت بود آیا افراد می توانستند بر روی آن راه بروند وزندگی کنند؟ (لونشأ نخسف بهم الارض ) (سبأ/9) اکنون با حفر قنات و چاه به آب گوارا می رسیم ، اگر آب ، به اعماق زمین فرو رود چه کسی برای ما آب فراهم خواهد ساخت ؟ (ان اصبح ماوکم غورا) (ملک/30) اکنون آب شیرین در دسترس ماست ، اگر آبها تلخ و شور شود چه می کنیم ؟ (لو نشأ جعلناه اجاجا) (واقعه/70) شما درختان را سبز و خرّم می بینید، اگر همه آنها هیزم خشک بودند چه می شد. (لو نشأ لجعلناه حطاما) (واقعه/65) اگر ما حافظه خود را از دست بدهیم و حتّی نشانی منزل خود را فراموش کنیم چه خواهیم کرد!؟

 ه) خداشناسی از راه مقایسه:

خداوند در قرآن ، پس از بیان نمونه هایی از آفرینش الهی می فرماید:

 این آفریده خداست ، شما هم به من نشان دهید که غیر خدا چه آفریده اند!؟ (قل من ینجّیکم من ظلمات البرّ و البحر) (انعام/63) چه کسی شما را از تاریکی های خشکی و دریا نجات می دهد؟ (أمّن یجیب المضطرّ اذا دعاه و یکشف السوء) (نحل/66) چه کسی افراد گرفتار و درمانده را جواب می دهد؟ (ّاله مع اللّه ...) آیا با خدا معبودی دیگر است ؟ (ّانتم تزرعونه ام نحن الزارعون ) (واقعه/64) آیا شما دانه های بذر را کشت می کنید یا ما آن را کشت می کنیم ؟ ای انسان ! تو از خاک چه چیزی می توانی بیافرینی و به وجود آوری !؟ تو می توانی از خاک خشت ، آجر و یا سرامیک بسازی ، امّا خداوند از خاک صدها نوع گل ، میوه ، درخت و برگ و... خلق می کند. و بالاتر از همه او از خاک انسان می آفریند. (فتبارک اللّه احسن الخالقین ) (مومنون/14) 

منبع:

رساله عملیه مرجع تقلید داوطلب .