لکنت زبان و موثرترین شیوه های درمانی آن

مقدمه

زبان دقیق ترین وسیله ی فهمیدن وفهماندن  در گذشته وحال بوده وهست وبه عنوان  کلیدی است که از طریق آن می توان به گنجینه های معرفت بشری   در طول تاریخ دست یافت . مطمئنا سعادت و ترقی هر فردی ارتباط نزدیک با طرز بیان گفتار ،عقاید و تعبیر و تفسیر وی  از گفتار دیگران است .چنان که گفته اند:هرکس که چند زبان بداند به منزله ی چند نفر است که به همان انازه از زندگی سهم بیشتری داشته لذت فراوان را کسب خواهد کرد.زبان ابزار اصلی فکر کردن است و تفکر بر زبان متکی است  وبدون آن نمی توان در عالم اندیشه و خیال به پرواز در آمد . چنان که تفکر را سخن گفتن بی صدا نامیده اند لفظها هستند که هم افکار را محدود و ثابت و پنهان نگه می دارند و هم امکان رشد و تحول و آشکار ساختن آنها را فراهم می سازند.یقینا گفتار انسانی ،غنی ترین،متنوع ترین و کامل ترین شکل بیان است که تا کنون شناخته شده است.در دنیا بیش از چهار هزار زبان زنده وجود دارد که هر کدام با ویژگی های خاص خود کار انتقال افکار و اندیشه ها را بر عهده دارند.

زبان آموزی چهار زمینه یا مهارت اصلی را در بر می گیرد،این حوضه ها عبارتند از :گوش دادن،صحبت کردن ،خواندن و نوشتن .به طور کلی زبانی که دامنه توانایی هایش در بیان مفاهیم وسیع تر باشد وبه نیازمندی های مادی و معنوی عصر خود بهتر پاسخ گوید،نشانه ی تکامل و پیشرفت مردمی است که بدان تکلم می کنند.می توان ادعا نمود که زبان ضامن اصلی و پشتوانه ی محکمی برای استقلال و وحدت ملت هاست.

اولین تحولی که در کودک پس از 2 سالگی ظاهر می شود ،زبان آموزی و کسب مهارت های زبانی است.این ابزار مهم ارتباط انسانی ،چنان زندگی کودک را تحت تاثیر قرار می دهد که نتیجه اش توسعه و سرعت شگفت آور مهارت های گوش دادن و سخن گفتن است. اتوکلاین برگ در این باره می گوید :چه زبان و اندیشه را عین هم بدانیم و جه ندانیم یک چیز مسلم است و آن این است  که در اغلب موارد اندیشه مستلزم به کار بردن زبان است  وچگونگی زبان در چگونگی اندیشه موثر است .

با توجه به اهمیت زبان در پرورش قوای ذهنی افراد و رشد و توسعه ی جامعه به کارگیری روش های صحیح ونوین آموزشی وایجاد امکانات و فرصت های مناسب یادگیری جهت تقویت زبان و رفع مسائل  ومشکلات موجود بر سر را ه آن امری ضروری می نماید.توجه وعنایت خاص وعلاقه مندی به موضوع زبان وتکلم وناتوانی های یادگیری موجب شده است تا متخصصین این رشته در مورد جنبه های متعدد پیشرفت پدیده مزبوبا وجود پراکندگی ومشکلات زیادی که بر سر راه تحقیق در این زمینه وجود داشته هم کارهای گسترده ای را در نقاط مختلف دنیا به انجم برسانند .

بنابر اهمیت بدون قید و شرط زبان بر زندگی انسان  در همه زمینه ها وبا توجه به اینکه  در راه یادگیری و تکلم  از بدو تولد انسان همواره مشکلاتی بر سر راه وی وجود داشته است  در چند صفحه اطلاعاتی که از منابع مختلف توسط حقیر جمع آوری شده است  سعی  بر آن شده که ابتدا انواع اختلالات زبانی معرفی شود وسپس تعریفی از لکنت زبان که یکی از شایع ترین مشکلات بر سر راه تکلم بشری می باشد ارائه شود و اهمیت آن بیان شود سپس مجموعه ای از راه ها وروش ها برای درمان این ضایعه آورده شده است .

امید است که این اطلاعات  که از منابعی هر چند محدود جمع آوری و ارائه شده است مفید باشد و بتواند هم منظور وهدف موضوع را ادا کند وهم آگاهی های کافی روشنی در اختیار خواننده آن قرار دهد  .

    انواع اختلالات زبان

به طور کلی اختلال های زبان به هر نوع بی نظمی (انحراف )در تولید ویا ادراک زبان گفته می شود . این اختلال ها به دو دسته تقسیم می شوند؛دسته ی اول مربوط به جنبه ی تولید زبان است و دسته ی دوم مربوط به جنبه ی ادرا کی آن است که می تواند هم علل عضوی داشته باشد و هم علل محیطی و تربیتی .به ندرت اختلا ل های گویایی منشا ارثی دارند.گاه گاه اختلال در تکلم نتیجه ی دندان های نامنظم سقف دهان و لب ها و آرواره است اما اغلب از اختلالات تکلم در اثر عوامل محیط مانند خطا در آموختن ویا تند حرف زدن است.شنوایی ناقص و ضعیف نیز ممکن است علت چنین نقصی شود.

حال به تعریف و معرفی برخی از شایعترین اختلال های زبان می پردازیم  :

1-تاخیر ساده ی زبان: منظور این است که یادگیری زبان در یک کودک بهنجار نسبت به هم سالانش باتاخیر صورت پذیرد که محدوده ی تشخیص آن بین 2 تا 6 سالگی می باشد . چنین کودکانی یا حرف نمی زنند و یا بسیار کم و بد صحبت می کنند . آنان قادر به ارتباط با اطرافیان خود می باشند ولی از نظر شیوه ی بیان و قدرت درک به وضوح از کودکان هم سن و سال خود که بهنجار می باشند عقب ترند .در بروز این ضایعه سه عامل وراثت،دستگاه عصبی و عوامل فرهنگی- اجتماعی دخالت دارند.

2-شتابان گویی :شتابان گویی عبارت است از بی نظمی در گفتار.این اختلال براساس سرعت افراطی در سخن گفتن ؛وجود بی نظمی در جمله ها؛جا انداختن هجاها و صوت  ها و نامشخص بودن  تلفظ از دیگر اختلال های زبان متمایز می گردد. در کودکانی که به این مشکل مبتلا می باشند معمولا جمله هایشان از نظر ترکیبی ناقص است . بر اساس تحقیقات (بکر وگروندمن) 8/1درصد جمعیت کودکان 7 -8ساله شتابان گو هستند .شتابان گو زمانی که آرام و کند سخن گوید ،هیچ گونه مشکلی در گفتار ندارد،اما به نظر می رسد که مدت طولانی نمی تواند این امر را ادامه دهدگویا از این مساله آگاه نیست.

3-اشتباهات گویایی :اشتباه در سخن گویی در خرد سالی متداول است و معمولا تاشش؛هفت سالگی مرتفع می شود . اشتباهات گویایی غالبا نتیجه ی خطا در یادگیری وسهل انگاری بزرگسالان در تصحیح آنها هستند . (حرف زدن بچگانه )در واقع تکلمی است که در آن اشتباهاتی که به آسانی میتوان برطرف کرد دیده می شوند.مثلا ممکن است کودک خردسالی بتواند حرف"ف" را تلفظ کند اما چون حرف"س" را زودتر آموخته است و در نتیجه ثبات و استحکام بیشتری دارد در کلمات به جای "ف"قرار دهد.مانند"سرح" به جای"فرح".از18ماهگی تا 4یا5 سالگی دوران حرف زدن بچگانه است.

4-نقص های گویایی : نقص گویایی نه تنها از نظر علت بلکه از نظر تاثیر آن در زندگی اجتماعی و عاطفی فرد جدی تر از اشتباه در سخن گویی است . مهم ترین نقص های گویایی عبارتند از له کردن کلمات و لکنت زبان . در له کردن کلمات ؛درهم کردن کلمه به علت حرکت نکردن لب و زبان ویا آرواره پدید می آ ید . مثلا کودکی از حضور فرد یا افرادی وحشت زده است ؛لب های خود را کاملا باز نمی کند وبه قول عوام (من من)می کند .

5- لکنت زبان :کسی که در گفتن کلمات مکث کند و آنها را تکرار کند گوییم به لکنت زبان مبتلا است .حال این فرد شبیه کسی است که از ترس ویا ذوق زدگی زبانش گرفته باشد. فردی که لکنت زبان دارد گاه گاه از ایجاد هرگونه صذایی عاجز می ماند سپس در نتیجه ی آرامش وآزاد  شدن عضلات چندین کلمه رابه سرعت و به تندی می گویدتا بار دیگر کلام او قطع شود .چگونگی لکنت زبان میان افراد گونگون و حتی در زمان های مختلف در یک فرد متفاوت است.لکنت غالبا با انقباض و انبساط عضلات صورت همراه است و همین امر در کودکان سبب می شود که دیگران آنان را بیشتر استهزاء و مسخره کنند .

لکنت زبان

تعریف

 لکنت زبان دلالت بر قطع تسلسل و روانی کلام از طریق توقف،طولانی شدن یا تکرارکلمات ،هجاها یا صداها دارد. لکنت زبان را می توان اختلالی دانست که در ریتم زبان یعنی تقسیم زمانی عناصر کلامی تولید شده ،ایجاد می گردد وبا تکرار وتطویلهای غیرارادی،صدادار یا بی صدا،به هنگام انتشار واحدهای کوچک سخن،یعنی صوتها،هجاها یا کلمه ها همراه است.حال این شخص شبیه کسی است که از ترس ویا ذوق زدگی زبانش گرفته باشد.فردی که لکنت زبان دارد گاه از ایجاد هر گونه صدایی عاجز می ماند سپس در نتیجه ی آرامش و آزاد شدن عضلات چندین کلمه را به سرعت و بدون مکث می گوید تا بار دیگر کلام وی قطع شود.چگونگی لکنت زبان میان افراد گوناگون و حتی در زمان های مختلف در یک فرد متفاوت است.

لکنت زبان یک پدیده ی پیچیده ی روانی-حرکتی است و عمدتا خاص دوران کودکی است و تقریبا یک درصد کودکان به این بیماری مبتلا می شوند،حدود 80% آنان به تدریج تا قبل از رسیدن به سن بلوغ بدون هیچ گونه مشکلی بهبود می یابند وبه طور طبیعی صحبت می کنند.به نظر محققان حدود یک در هزار نفر از افراد کل کره ی زمین لکنت دائمی دارند.در لکنت زبان جریان فکر طبیعی است و در نوشتن اختلالی وجود ندارد،ولی به علت انقباض غیر عادی عضلات دستگاه های محیطی تکلم کلمه درست بیان نمی شود.لکنت زبان ممکن است به صورت انقباض یا تونیک یا توقف در تلفظ کلمه بروز کند.یعنی برای چند ثانیه انقباض در عضلات دهان،حلق،حنجره و تارهای صوتی ایجاد شود.در این حالت بیمار روی یک کلمه فشار می آورد و کلمه یکباره بیان می شود.در لکنت زبان تشنجی یا کلونیک،یک سیلاب مرتبا تکرار می شود.در این نوع لکنت کودک یا بزرگسال یک سیلاب را به طور غیرعادی تکرار می کند.مثلا در کلمه ی پدر می گوید:پ- پ- پ- پدر.

انواع لکنت زبان

لکنت زبان معمولا به چهار شکل دیده می شود :

1-لکنت زبان کلونیک:که عبارتست از تکرار تشنج آمیز یک هجا قبل از اینکه جمله ادا شود یا ادامه یابد مثلا((به به به بره را گرگ خورد.))

2-لکنت زبان تونیک :که عبارتست از حالتی که در آن عضلات گویایی از حرکت باز می ماند و مانع تکلم می شود و وقتی انقباض رفع می شود کلام به سرعت و شتابان به حالت انفجاری بارزی ادا می شود .

3-لکنت زبان کلونو تونیک : در اثر برخورد خشن و نادرست با فرد مبتلا به لکنت ویا توقع بیش از حد دیگران از او، ممکن است وی دچار ترکیبی از لکنت زبان کلونیک و تونیک شود که آن را کلونو تونیک می خوانند .

4-لکنت زبان فیزیو لو ژیک: احتمال دارد که در اثر عوامل نامساعد محیطی فرد مبتلا به لکنت زبان دچار آشفتگی نیز گردد .

شیوع لکنت زبان

لکنت در پسرها بیشتر از دخترها است و این نسبت به3یا4 پسر در مقابل یک دختر می رسد.معولا در خانواده هایی که یک یا چند عضو لکنتی دارند احتمال وقوع مجدد آن بیشتر است.افراد لکنتی ممکن است که دیرتر زبان باز کنند.این پدیده در محدوده ی سنی3تا9 سالگی ظاهر می شود.شروع آن پس از 10سالگی نادر است مگر آسیبهای مغزی که پس از یک دوره ی گفتار طبیعی ایجد شده باشد.تقریبا تمام کودکان پیش از دوران تحصیل مدتی به لکنت زبان مبتلا می شوند و این زمان بیشتر از5/2تا5/3 سالگی است.

پیش از دوران تحصیل لکنت زبان عموما نتیجه ی ناجوری سرعت فکر و سخن  است، کودک خردسال که دامنه لغاتش محدود است با زحمت می تواند چند لغت را با هم ترکیب کند و از آن جمله ای بسازد.در این هنگام است که وی با رغبت فراوان به صحبت با دیگران می پردازد.در آغاز دوران تحصیل لکنت زبان غالبا نتیجه ی دشواری و اشکال سازگار شدن با محیط است،چه کودک در این هنگام ،محیط محدود خانواده را با محیط گسترده ی مدرسه تبدیل می کند.مدرسه رفتن برای کودک یک نوع از شیر گرفتن عاطفی است.مکیدن شصت و سایر عادات عصبی نشانه کشمکش های عاطفی در این موقع است.

علل لکنت زبان

تمام کودکان دورانی را می گذرانند که در طی آن میان سرعت افکار و سخن گوییشان توازن و هماهنگی وجود ندارد.ونیز تمام کودکان باید خود را با محیط مدرسه سازگار کنند.در نتیجه این سوال پیش می آید که چرا بعضی از کودکان به لکنت زبان مبتلا می شوند در حالی که گروهی از این نقص مصون می مانند؟و چرا لکنت زبان در عده ای ادامه پیدا می کند در حالی که در میان دسته ای دیگر پس از چندی مرتفع می شود ؟از مطالعاتی که در میان مردم بدوی به عمل آمده اند این طور بر می آید که آنان به لکنت زبان دچار نمی شوند.آیا در زندگی متمدن عواملی وجود دارند که سبب لکنت زبان می شوند؟

گروهی از دانشمندان در جستجوی علل لکنت زبان برآمده هند.بعضی معتقدند که لکنت زبان دارای یک منشا ارثی است.گروهی عقیده دارند که تبدیل چپ دستی به راست دستی موجب لکنت زبان می شود .ولی اکثر دانشمندان بر این عقیده اند که لکنت دارای یک منشا روانی ومحصول فشار محیط است.مقایسه ای میان  افرادی که به لکنت زبان مبتلا هستند و دسته ای که از این اختلال مصون اند به عمل آمده ودیده شده است که دسته ی نخست نسبت به دسته ی دوم به مراتب بیشتر با دشواری های سازگاری روبرو هستند.

در خانواده ی کودکان مبتلا به لکنت دیده شده است که پدران ومادرا ن این کودکان بسیار سخت گیر وخودرای هستند و به سلامت کودک خود بی اندازه توجه می کنند.این چنین محیطی کودکان را عصبانی و نگران می کند و این شرایطی است که موجب لکنت زبان می شوند و مدت آن را طولانی می گردانند.

عوامل موثر در لکنت زبان از نظر محققان

به عقیده وست لکنت زبان در همه ی نژادها،ازفقیر وغنی،عقب مانده وبا هوش،شهری و روستایی،دخترو پسر وجود دارد.این بیماری در همه ی سنین دیده می شود ولی در سن 5/3تا4 سالگی به علت رشد سریع گنجینه ی لغات ،در سنین مدرسه  به علت اضطراب درس از محیط واشخاص جدید(مدرسه هراسی)و جداشدن از مادر وبلاخره در سنین بلوغ به علت تغییرات سریع هورمونی ،بیولوژیکی وروانی بیشتر دیده می شود.

اختلافات خانوادگی،داشتن پدر ومادر کمال طلب که مرتب کودک را سرزنش و تنبیه می کنند تاکارهایش را مرتب انجام دهدوکلمه ها را درست تلفظ کند از علل مهم لکنت بشمار می آیند.

جانسون ،یکی از علل لکنت زبان را سخت گیری والدین در مورد صحیح صحبت کردن می داند و معتقد استدر قبیله هایی که کودک در جریان رشد تحت فشار نیست،لکنت زبان هم دیده نمی شود.نگرانی بیش از حد والدین در تلفظ صحیح کلمه ها احتمالا به پیدا شدن لکنت زبان در کودک منجر می شود.

دیس پرت معتقد است که اضطراب افراد لکنتی ناشی از لکنت نیست بلکه این لکنت است که بر اثر اضطراب،به وجود می آید.آنچه مسلم است لکنت زبان با ترس و اضطراب،جنگ،بمباران،مشکلات عاطفی و مسائل هیجانی ارتباط مستقیم دارد.

آدلر عقیده دارد که لکنت زبان ناشی از درک احساس کهتری طفل از جانب خودش بوده امری طبیعی است.به نظر وی کلیه ی کوشش های فرد برای بزرگ شدن ویا به اصطلاح اصل وپایی رشد،برطرف کردن همین احساس کهتری است که کودک آنرا درک می کند ودر نتیجه آماده پرورش ومقابله با قدرت اجتماع می شود.

عقیده فریدمن ،نیز چنین است که لکنت زبان نشانه ی آگاهی طفل از عجزو نامفهومی و به حساب نیامدن خود در میان جمع می باشد.او هم مانند آدلر این موضوع را جزء مراحل مختلف رشد دانسته و می گوید طفل به علت آگاه شدن از ضعف خود در مقابل قدرت اجتماع،به این عارضه مبتلا می شود و در صورتی که رشدش به طور طبیعی ادامه یابد،این عارضه بتدریج در وی محو می شود.

یونگ روان شناس بالینی معتقد است که طفل در سن به تکلم آمدن،به مرحله هی از رشد می رسد که می خواهد خواسته های خود را که تاکنون باخواسته های محیط(مادر) مخلوط بوده جدا و مستقل نمای.حال اگر از نظر وی در این کار،ناتوان باشد به لکنت دچار می شود.به همین جهت لکنت نشانه ی ضعف درونی در جهت استقلال یافتن فرد و ماییه ی رنج و عذاب اوست.

طبق نظر باندورا ،در کودکانی که توسط والدینشان تنبیه می شوند احتمال تکلم سلیس خیلی پایین است، بنابراین اگر این کودکان دچار لکنت زبان باشند مربوط به تنبیه شدگی آنها است.

مهم ترین شیوه های اصلاح و درمان لکنت زبان

لکنت زبان کودک باید هرچه زودتر درمان شود و این عقیده که به مرور بهبودی حاصل خواهد شد جز اتلاف وقت و تشدید بیماری نتیجه ای در بر نخواهد داشت.امروزه روشهای مختلفی برای اصلاح درمان و بازپروری اختلاف گویایی و لکنت زبان وجود دارد،در اینجا به برخی از مهمترین این راه ها اشاره می شود.

1-روش های تلفظی یا زبانی: در این روش که بیشتر برای کودکان 7 سال به بالا به کار می رود تاکید بر اصلاح تلفظ و بازپروری ریتم تنفسی است.در این روش تمرین های مربوط به رها سازی عضلانی و جلوگیری از گیر و فشار از اهمیت بسزایی برخوردار است .

از مهم ترین برنامه هایی که بر مبنای این روش اجرا شده است می توان از روش الفبایی (آنا گلینگ هام)نام برد که طی چند مرحله انجام می گیرد.بدین صورت که فرد دارای لکنت زبان ابتدا به خواندن و هجی کردن حروف می پردازد،سپس کلمات دو حرفی،سه حرفی و چهار حرفی و...و تا کلمات پیچیده و سپس جمله های کوتاه و ساده و کم کم شروع به خواندن داستان های کوتاه و بلند می نماید و بدین صورت و مرحله به مرحله مشکل بیمار را تا حد بشیار زیادی مرتفع می کند.

از دیگر برنامه های اجرا شده با این روش می توان از روش (کرک و کرک)و (منیسکاف) نام برد که در سال 1936 توسط (هیج کرک ) به نام تمرینات معالجه ای خواندن قید گردیده است که شباهت بسیاری به روش گلینگ هام دارد.

2-روش های دو جانبه یا مکمل:

در این روش به بازپروری و پرورش جنبه های دوگانه ی فکری و زبانی اهمیت فراوان داده می شود و برای کودکان 3-7 ساله نتایج ثمر بخشی داشته است. هدف این روش پرورش دوگانه ای از قدرت و صحت تفکر و صحت زبان است.مثلا به کودک می آموزند که: افکار خود را صریح و روشن دریابد. فقط افکار واضح و روشن خود را به زبان جاری ادا نماید و کلمه ها و جمله ها را دقیق و رسا بازگو کند.در اکثر چنین برنامه هایی، در چهارچوب هایی که به صورت منطقی پشت سر هم قرار گرفته اند ، اطلاعاتی در اختیار کودک قرار می گیرد و از وی خواسته می شود که با جواب هایی آنها را تکمیل کند .پاسخ پرسش ها معمولا بلا فاصله در دسترس کودک قرار می گیرد تا کودک بتواند بازخورد آنی دریافت کند.

از مهم ترین برنامه های اجرا شده با این روش می توان به روش چند حسی در خواندن که در سال 1944 توسط(فرنالد)تهیه شده است اشاره نمود.شیوه های چند حسی آموزش خواندن معمولا در تلاش است تا مواردهای خواندن را از طریق انگیزه های شنیدار،دیداری،حرکتی ولامسه ای رشد دهد که در طی چهار مرحله به انجام می رسد : در مرحله اول کودک کلمه ای را بدون توجه به کوچک یا بزرگ بودن آن و بر حسب علاقه انتخاب و سپس برایش می نویسند و آن را لمس می کند و در مرحله بعد آن را به مصداق واقعی آن ارجاع و تداعی می کند و در مرحله ی سوم در داستان یا کتابی مانند آن کلمه را یافته و تلفظ می کند و در مرحله ی چهارم فرد مبتلا به لکنت زبان کلمات مشابه با این کلمه را تلفظ می کند.

3-روش های روان در مانی: این روش ها برای افرادی که دچار کشمکش های عاطفی و اختلالات روانی ،عصبی هستند به کار می رود.از دیدگاه تحلیل روانی ،لکنت زبان یک نشانه ی نوروتیکی محسوب می گردد که علت آن اختلالات عمیق روانی است . مبتلایان به لکنت زبان کسانی هستند که خود را محدود ،بی کفایت و متفاوت احساس می کنند. فرد مبتلا به لکنت زبان دچار خود محدود سازی و انعطاف پذیری نسبی بوده و احساس ناکارآمدی می نماید.در نتیجه کوشش و انرژی زیادی به کار می گیرد،ولی به نتیجه ی تکام قابل قبول اجتماعی نمی رسد .

براساس این رویکرد درمان عبارت از حل تعارض های نوروتیکی و برطرف ساختن اختلالات هیجانی و کاهش اضطراب است .این روش برای کودکان سنین پایین معمولا ثمر بخش نیست و در دنیای امروز نیز چندان متداول هم نیست.

4-روش های رفتار در مانی: از دیدگاه رفتار درمانی ،لکنت زبان به عنوان رفتار آموخته شده نگریسته می شود.مبنای نظریه ی روش های رفتار درمانی این است که یکی از علل لکنت زبان رفتارهای سازش نایافته ویا نابهنجار فرد می باشد که در طول زندگی خود و از محیط اطراف کسب کرده است و عدم سازش یافتگی فرد با جامعه و پذیرفته نشدن و سرکوفت خوردن و طرد شدن از سوی اجتماع و فشار روحی و روانی که به او می آید و عدم دسترسی او به خواسته هایش باعث ایجاد لکنت زبان در او شده است. لذا در این روش ها سعی می شود که با تغییر و اصلاح رفتارهای امطلوب و تنش آفرین زمینه ی تقلیل و یا دفع لکنت زبان کودک یا نوجوان را فراهم کرد .به نظر بیشتر محققان بکار گرفتن رفتار درمانی وگفتار درمانی با همکاری اعضای خانواده در کم کردن بار منفی  عاطفی وروانی روی فرد بیمار وآماده ساختن او یرای در پیش گرفتن برنامه های درمانی بسیار موثر می باشد.نه تنها کودکان ناتوان در یادگیری ، بلکه همه ی کودکان ،نیاز به پشتیبانی پسخوراند دارند تا بتوانند با احساس عدم کارایی و بی کفایتی خویش از قبیل بی معنی بودن و کندذهن بودن مقابله کنند.برای مثال ،در مورد کودک مبتلا به لکنت زبان روی آنچه کودک انجام داده است نه چیزی که فاقد آن است تاکید گردد.

دکتر جان ایزونسون در این مورد می گوید :تجربیات من در زمینه ی کودکانی که قطعا یا احتمالا به بریده گویی (لکنت زبان)مبتلا هستند نشان می دهد که این کودکان وقتی رو به بهبودی می گذارند که آرام باشند و گفتاررا  از ابتدا از ذهن بگذرانند و تشویق شوند که با جملات کوتاه و کامل شبیه به الگوهای بزرگسالان صحبت کنند.ضمنا هر گاه به شیوه ای انفجاری و ناگهانی یا تند صحبت کردند باید به آنها به گونه ای مشخص علامت داد تا از وضعیت خود مطلع شوند.خواندن متن با صدای بلند برای کودک مفید است.

اگر کودک در سن مدرسه است و در عین حال شواهدی از لکنت زبان نشان می دهد باید از کمک متخصصان مربوطه نیز استفاده نمود. برخورد آرام و راحت والدین با فرزندان و شرایط خانه و فراهم آوردن فضای آرام در خانه با بی ملاحظگی وبی قیدوبندی تفاوت دارد و در درمان لکنت زبان کودک بسیار موثر است.

5-روش های خود درمان گری :

این روش که می تواند نوعی رفتار درمانی نیز تلقی شود بر این اساس استوار است که فرد لکنتی با انگیزه ی قوی وایجاد تغییرات لازم در زمینه ی باز خوردها ونگرشها نسبت به  لکنت خود ،با برنامه ای منظم ومشخص و به طور جدی ومصمم تلاش کند که اختلالهای گویایی خود را اصلاح نماید. یکی از روش های درمانی که همیشه بکار رفته و ثابت شده که در اصلاح وزن صدا موثر است،هماهنگ سلختن تکلم فرد با صدای یک مترونوم است.

 این روش درمان لکنت زبان تاکید بر اصلاح و برطرف ساختن آشفتگی های هیجانی و اضطراب است که از طریق تقویت،اصلاح رفتار،حساسیت زدایی منظم و تعلیم ابراز وجود انجام می گیرد.

طرفداران این نوع روش معتقدند که:

((لکنت چیزی است که فرد انجام می دهد واو می تواند درآنچه انجام می دهد تغییرات واصلاحاتی ایجاد کند)).البته این روش برای افراد بزرگسال مورد استفاده قرار می گیرد.

6-روش(نظر دلا کاتو):

دلا کاتو که روان شناس بالینی است می گوید که لکنت زبان نتیجه ی تعادل درنیمکره  ی مخ می باشد چون دراین موارد بررسی وجود ندارد فرد با لکنت مواجه می شود،اگر در این موارد به آهنگ افزوده شود نیمکره ای که آهنگ صدا را کنترل می کند و معمولا نیمکره ی غیر برتر می باشد برتر شده ولکنت ازبین می رود.پس به هنگام درمان باید آهنگ صدا مورد توجه قرار گیرد وکودکانی که برنامه ی درمانی دریافت می کنند باید به موزیک گوش دهند وآواز بخوانند تا ازفعال شدن نیمکره ی غیر برتر جلوگیری شود.سپس برنامه ی درمانی باید شامل سکوت از طرف خواننده و کلیه ی فعالیتهای خواندن باید با زمزمه وماهرانه صورت گیرد واز فعالیتهای آهنگ دار چه دریافتی و چه ابزاری تا برقراری کامل برتر ی جانبی نیمکره ی غالب کرتکس از زندگی بیمار حذف شود.

                                                                منابع

1-روان شناسی آموزش خواندن/تالیف علی محمد ناعمی.-مشهد:انتشارات آستان قدس رضوی(شرکت به نشر)،1377.

2-ناتواناییهای یادگیری/موءلف:دکتر سوسن سیف.-انتشارات نور فاطمه،1375.

3-روانشناسی رشد(1)/دکتر علی اکبر شعاری نژاد.-انتشارات دانشگاه پیام نور،1387.

4-اختلالات یادگیری/غلامعلی افروز.-انتشارات دانشگاه پیام نور،1387.

5-روانشناسی مرضی کودک/دکتر حسین آزاد.-انتشارات دانشگاه پیام نور،1380.

6-آموزش و پرورش کودکان استثنایی/بنی هاشمی و صفار.-انتشارات دانشگاه پیام نور،1387.